Türk Dil Kurumu yazım kurallarına göre noktalama işaretlerinin kullanımına ilişkin dikkat edilmesi gerekli temel bilgiler şunlardır:[1]
“Noktalama işaretlerinden nokta, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta, virgül, soru, ünlem, tırnak ve ayraç ait oldukları kelimelere bitişik olarak yazılır ve kendilerinden sonra bir harf boşluğu ara verilir.
Şiir dizelerinin arasını ayırma kullanımı dışında eğik çizgiden (/) önce ve sonra boşluk bırakılmaz.
Metin içinde “ve, veya, yahut, ya … ya” bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz:
Ya şevk içinde harap ol ya aşk içinde gönül (Yahya Kemal Beyatlı)
Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz:
Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli. (Atasözü)
Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan da/de bağlacından sonra virgül konmaz:
“İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil!” (Yahya Kemal Beyatlı)
Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözcük var ise tek tırnak işareti (“….‘…’….”) ile belirtilir.
Edebiyat öğretmeni “Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ gibisi var mı?” dedi ve Faruk Nafiz’in bu güzel şiirini okumaya başladı.
Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna bitişik şekilde kısa çizgi konulur.
“Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu”. (Ömer Seyfettin)
Sayfa aralığını belirtmek için öncesi ve sonrasında boşluk bırakılmaksızın kısa çizgi (-) kullanılır.
Saffar el-Buhârî, Telhîsü’l-edille, 1/23-45.
Yazar adlarını ayırmak için öncesi ve sonrasında boşluk bırakılarak “tire/kısa çizgi işareti (-)” kullanılır.
Bekir Topaloğlu – İlyas Çelebi, Kelâm Terimleri Sözlüğü
Cilt ve sayfa numarası arasında öncesi ve sonrasında boşluk bırakmaksızın eğik çizgi (/) kullanılır.
Ebû İshâk es-Saffâr, Telḫîṣü’l-edille, 1/43-57.
Makale ve kitap bölüm adları ile sözlük ve ansiklopedi maddeleri, çift tırnak (“”) içinde yazılır.
Çiftci, “Suça Teşebbüsten Vazgeçme”, 23.
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır.
Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum’da yazmıştır.
Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
Müslümanlıkta, Hristiyanlıktan, Türklerin, Türkçenin, Mehmetler.
Diğer noktalama işaretlerinin kullanımı hakkında Türk Dil Kurumu yayını Türkçe Sözlük’e ve Türk Dil Kurumu web sayfasına müracaat edilmelidir.[2]
- Bu başlık altında yer alan bilgiler Türk Dil Kurumu web sayfasından aynen alınmıştır. bk. TDK, “Yazım Kuralları” (Erişim 7 Şubat 2019). ↑
- Şükrü Halûk Akalın vd., “Genel Yazım Kuralları”, Türkçe Sözlük (Ankara: Türk Dil Kurumu, 11. Basım, 2011), 2683-2688; TDK, “Yazım Kuralları” (Erişim 7 Şubat 2019). ↑