İSNAD Atıf Sistemi / Online Kılavuz / İSNAD Sonnot / Genel İlkeler / İSNAD Sonnot Genel Yazım İlkeleri

İSNAD Sonnot Genel Yazım İlkeleri

İSNAD Sonnot Genel İlkeler 141 0
  1. Eser isimleri (kitap, dergi, ansiklopedi, sözlük, yazma eser, tez, rapor, gazete vb.) eğik yazılır.
    Örnek: el-Camiü’s-Sahih, Divan-ı Hikmet, el-Müsned
  2. Eser isimleri, “age.” veya “agm.” şeklinde kısaltılmaz. Bunun yerine eser başlığı yaygın kullanımına uyularak kısaltılarak “Kısa Başlık” olarak yazılır.
    Eser Adı: Telhisü’l-Edille li-Kavaidi’t-Tevhid
    Eser Kısa Adı: Telhisü’l-Edille
  3. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) isimlerinin her kelimesi bağlaçlar ve soru ekleri hariç büyük harfle başlar.
    Örnek: Divanü Lügati’t-Türk, Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali, Tarihi Dönemlere Ayırmak Şart mı?
  4. Kitap isimlerindeki Farsça tamlamalar değiştirilmeden yazılır.
    Örnek: Tecrid-i Sarih Tercümesi, Divan-ı Hikmet
  5. Kutsal kitap isimlerinin imlasında Türk Dil Kurumunun (TDK) da benimsediği üzere Farsça tamlama yazımları korunur.
    Örnek: Ahd-i Cedit, Ahd-i Atik, Kitab-ı Mukaddes, Kur’an-ı Kerim
  6. Türk alfabesi ile yayımlanan eserlerin kapak veya jeneriğinde müellif ve eser adı nasıl yazılı ise kaynak gösterilirken bu yazım aynen korunur.
    Örnek: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Hak Dini Kur’ân Dili, İmam Mâturîdî ve Maturidilik
  7. Arap alfabesi ile yayımlanan eserler kaynak gösterilirken yazar ve eser adı, Türk alfabesi ile aşağıdaki kurallara uyularak yazılır:1
    1. İsimlerde harf değişikliği yapılmaz (d-t, b-p vb.): Abdülmuttalib, Ahmed bin Hanbel, Ebu Davud vb.
    2. Kişilerin nisbe veya lakabında yer alan elif lâm takısı (el-, er- vb.) yazılmaz: Ebu Mansur Matüridi, Fahreddin Razi vb.
    3. “Ebu”, “İbn” ve “Ümm” ile başlayan şahıs isimleri ayrı yazılır: Ebu Bekir, Ebu Hanife, İbni Sina, İbni Rüşd, Ümmü Gülsüm, Ümmü Hani vb. Ancak bunlardan sonraki kelime elif lâm ile başlarsa birleşik yazılır: Ebülkasım, Ebüssuud, Esma binti Ebu Bekir Sıddık, Fatıma binti Muhammed, İbnülarabi, İbnülcevzi, Ümmülhakem vb.
    4. Arapça isimlerdeki “bin” ve “binti” kelimeleri kısaltılmadan yazılır: Ali bin Ebu Talib, Ömer bin Hattab, Fatıma binti Muhammed, Ahmed bin Hanbel, Abdullah bin Mesud vb.
    5. Eser isimlerinde karışma ihtimali olmadıkça düzeltme işareti kullanılmaz: el-Camiü’s-Sahih, Divan, Usulü’l-Fıkıh vb.
    6. Eser adlarındaki bağlaçlar küçük yazılır ve tamlamalar korunur: Kitabü’l-Erbain fi Usuli’d-Din, Kitabü’t-Tevhid, Telhisü’l-Edille vb.
    7. Eser adlarının başındaki elif lâm korunur: er-Risale, el-Müsned, el-Medinetü’l-Fazıla, el-Kanun fi’t-Tıb vb.
    8. Eser adlarında yer alan ayın ve hemze harflerini belirtmek için düz veya ters kesme işareti kullanılmaz: Akidetü’l-Mümin, Lisanü’l-Arab, Risaletü’l-Mebde ve’l-Mead vb.
    9. Eser isimlerindeki şeddeli yazım korunur: Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, es-Siretü’n-Nebeviyye vb.
    10. Hadis kitaplarında yer alan bölüm adlarının her kelimesi büyük harfle başlar, karışma ihtimali olmayan sözcükler düzeltme işareti konulmaksızın yazılır: “Kitabü’l-İman”, “Kitabü’s-Sıyam” vb.
    11. Sözlük maddesi özel isim değilse küçük harflerle yazılır: “abd”, “kdr”, “Allah” vb.
    12. Ansiklopedi maddesi büyük harfle başlanarak yazılır: “Maarif”, “İnsan”, “Kader” vb.
  8. Kaynakçada eserin basım sayısı, “bs.” kısaltması kullanılmadan örneğin “8. Basım” şeklinde açık olarak yazılır. Bu bilgi kaynakçada basım tarihinden önce belirtilir. Eserin ilk baskısının “1. Basım” şeklinde belirtilmesine gerek yoktur.
    Örnek: Buhari, Muhammed bin İsmail. el-Camiü’s-Sahih. nşr. Muhammed Züheyr bin Nasr. 8 Cilt. b.y.: Daru Tavki’n-Necat, 2. Basım, 1422/2001.
  9. Kaynakçada künye bilgileri ayrılırken “vd.”, “ts.” gibi sonu nokta ile biten kısaltmalardan sonra ikinci bir nokta kullanılmaz.
  10. İki yazar isminin arasında, öncesi ve sonrasında boşluk bırakılarak tire işareti (-) kullanılır.
    Örnek: Topaloğlu – Çelebi, Kelâm Terimleri Sözlüğü, 55.
  11. Yazar sayısı üç veya daha fazla ise sonnotta ilk yazarın soyadına yer verildikten sonra “ve diğerleri” anlamında “vd.” kısaltması kullanılır.
    Örnek: Topaloğlu vd., İslam’da İnanç Esasları, 36.
  12. Ömer Seyfettin, Ahmed Cevdet Paşa vb. ad-soyad ayrımı yapılamayan yazar adları olduğu gibi yazılır.
    Örnek: Ömer Seyfettin, Ahmed Cevdet Paşa
  13. Kaynak gösterilirken sayfa numarası doğrudan belirtilir, sayfayı ifade etmek için herhangi bir kısaltma (s., ss., syf. gibi) kullanılmaz.
    Örnek: Kutlu, Türklerin İslâmlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, 56.
  14. Birden fazla esere atıf yapılırken iki eserin künye bilgileri noktalı virgülle (;) ayrılır.
    Örnek: Soyad, Yayın Adı, sayfa; Soyad, Yayın Adı, sayfa.
    Kutlu, Türklerin İslâmlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, 16-18; Topaloğlu vd., İslam’da İnanç Esasları, 36.
  15. Aynı yazarın aynı sonnotta birden fazla çalışması peş peşe kaynak olarak belirtilecekse yazarın soyadı sadece en başa yazılarak kaynaklar belirtilir.
    Örnek: Kutlu, Türklerin İslâmlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, 56; “İlk Mürciî Metinler ve Kitâbü’l-İrcâ”, 317-331; İmam Mâturîdî ve Maturidilik, 6.
  16. İstifade edilen eser, genel kural olarak sonnotta ilk ve sonraki geçtiği yerde “Soyad, Eser Kısa Adı, Cilt Numarası/Sayfa Numarası.” şeklinde gösterilir. Kaynakçada ise eserin tam künye bilgisi yazılır. Her bir yayın türünün (makale, ansiklopedi maddesi vb.) sonnotta ve kaynakçada nasıl yazılacağına ilişkin örnekler “İSNAD Sonnot Kullanım Örnekleri” adlı bölümde belirtilmiştir.
    Sonnotta İlk Geçtiği Yerde
    Sonraki Geçtiği Yerde    		 Yazar Soyadı, Kitap Kısa Adı, Cilt/Sayfa Numarası.
    Örnek İnan, Piri Reis’in Hayatı ve Eserleri, 12.
    Kaynakçada Yazar Soyadı, Adı. Kitap Adı. x Cilt. Basım Yeri: Yayınevi Adı, x. Basım, Basım Yılı.
    Örnek İnan, Afet. Piri Reis’in Hayatı ve Eserleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2. Basım, 2018.
    * Bu örnek “Tek Yazarlı Kitap” için verilmiştir. Diğer yazı türleri için kılavuzun ilgili başlığına müracaat edilmelidir.
  17. Cilt numarası doğrudan belirtilir, cilt ifade etmek için “C” kısaltması kullanılmaz. Cilt ve sayfa numarası arasında eğik çizgi (/) kullanılır.
    Örnek: Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 19/1 (2015), 23.
  18. Cilt numarası belirtilirken Romen rakamları kullanılmaz.
    Hatalı Kullanım: V/11
    Doğru Kullanım: 5/11
  19. Okuma metni ve şiirlerde alınmayan kısımların yerine yay ayraç içinde üç nokta kullanılır. Ayrıca şiir dizeleri italik, okuma parçaları ise çift tırnak içinde düz metin olarak yazılır.
    Örnek:
    (…) Arapça “bildi, tanıdı” anlamına gelen arafe fiilinin mastarı olan marifet ve irfan “bilmek, tanımak, bilgi” mânasına gelmektedir. Maarif kelimesi de marifet kelimesinin çoğuludur. (…) Marifet kelimesi ile çoğunlukla cüzi bilgi kastedilirken ilim ile küllî bilgi kastedilmektedir. Marifet düşünerek, deneyerek, gözleyerek sonradan kazanılmış tek tek, ayrıntı ve dağınık bilgileri ifade ederken, ilim ise sistematik, genel, bilimsel nitelikte bilgileri ifade etmektedir. (…)
    (Abdurrahman Aliy – Ahmet Emre Bilgili, “Maarif”, Türk Maarif Ansiklopedisi)
    (…)
    İnmemiştir hele Kur’ân, bunu hakkıyle bilin,
    Ne mezarlıkta okunmak ne de fal bakmak için!
    (…)
    (Mehmet Akif Ersoy, Safahat, 530)
  20. Gövde metindeki ayet mealleri kalın yazı karakteri ile yazılır. Ölçme ve değerlendirme bölümlerinde ayet meallerinde kalın yazı karakteri kullanılmaz.
    Örnek:
    “Muhakkak ki Allah adaleti, ihsanı, akrabaya karşı cömert olmayı emreder; hayâsızlığı, kötülüğü ve zorbalığı yasaklar. İşte Allah, aklınızı başınıza alasınız diye size böyle öğüt veriyor.”
    (Nahl suresi 90. ayet)
  21. Gövde metindeki hadislerin Türkçe çevirileri eğik yazı karakteri ile yazılır. Ölçme ve değerlendirme bölümlerinde hadislerin Türkçe çevirilerinde eğik yazı karakteri kullanılmaz.
    Örnek:
    “Allah Teala sizden birinizin bir iş yaptığı zaman, onu sağlam ve güzel yapmasını ister.”
    (Beyhaki, Şuabu’l-İman, 4/334-335)
  22. Ayet ve hadis alıntılarında baştan, ortadan ve/veya sondan alınmayan bölümlerin yerine üç nokta kullanılır. Alınmayan kısım başta ise üç noktadan sonra boşluk bırakılır ve cümle büyük harfle başlar. Alınmayan kısım ortada ise üç noktadan sonra boşluk bırakılır ve yeni bir cümle başlamıyorsa alıntılanan kısım küçük harfle başlar. Alınmayan kısım sonda ise boşluk bırakılmadan üç nokta yazılır.
    Örnek:
    “Yemin olsun ki, onları insanların yaşamaya en düşkünü olarak bulursun; müşriklerden de çok; her biri ister ki bin sene yaşasın. Oysa çok yaşatılması hiç kimseyi azaptan kurtaramaz…”
    (Bakara suresi 96. ayet)
    “… Rabbimiz! Unutur veya yanılırsak bizi cezalandırma! … Üstesinden gelemeyeceğimiz şeyleri boynumuza borç kılma! Bizi bağışla, ayıplarımızı ört ve bize rahmetinle muamele buyur! …”
    (Bakara suresi 286. ayet)
  23. Ayet ve hadis alıntılarında anlam bütünlüğünü bozacak kısaltmalar yapılmaz.
    Örnek:
    Hatalı Kullanım: “… namaza yaklaşmayın!”
    Doğru Kullanım: “Ey iman edenler! Sarhoş iken ne söylediğinizi bilinceye kadar, bir de yolcu olmanız durumu müstesna- cünüp iken yıkanıncaya kadar namaza yaklaşmayın…”
    (Nisa suresi 43. ayet)
  24. Ayet ve hadis çevirisinin sadece imlasında maddi hata varsa düzeltilerek alıntılanır.
    Örnek:
    Hatalı Kullanım:     “… Hala akıllanmıyormusunuz?”
    Doğru Kullanım: “… Hâlâ akıllanmıyor musunuz?”
    (Enbiya suresi 67. ayet)
  25. TTKB kararı gereği ders kitabı ve eğitim araçlarında yer verilen basın veya genel ağdan alıntılanan içeriklerin kaynağının verilmesinde ilgili içeriklerin altında yalnızca “Genel ağdan/Basından alınmıştır.” ifadesi kullanılır.2
    Basından/Genel Ağdan Alınan İçerik “Genel ağdan alınmıştır.”“Basından alınmıştır.”
    * Kaynakça bölümünde görsel kaynakçaya ve genel ağ kaynakçasına yönlendiren karekod yer almalıdır.
  26. Yapay zekâ tarafından üretilen metin, video, görsel vb. çoklu ortam unsurlarına yönelik “Yapay zekâ tarafından üretilmiştir.” ibaresine ilgili kaynakçasında yer verilir.3
    Görsel-Yapay Zekâ Tarafından Üretilen
    İlk Geçtiği Yerde
    Sonraki Geçtiği Yerde    		 Görsel Ünite Numarası. Görsel Numarası: Görsel Açıklaması
    (Yapay zekâ tarafından üretilmiştir.)
    Örnek Görsel 3.2: Hz. Ebu Bekir, zorlu hicret yolunda dostunu yalnız bırakmamıştır.
    (Yapay zekâ tarafından üretilmiştir.)
    Kaynakçada Görsel Ünite Numarası. Görsel Numarası: … yapay zekâ modeli tarafından üretilmiştir. Gün Ay Yıl, Saat.
    Örnek Görsel 3.2: ChatGPT 4.0 yapay zekâ modeli tarafından üretilmiştir. 02 Ocak 2025, 14:00.
    Görsel-Düzenlenen
    İlk Geçtiği Yerde
    Sonraki Geçtiği Yerde    		 Görsel Ünite Numarası. Görsel Numarası: Görsel Açıklaması
    (… programı kullanılarak düzenlenmiştir.)

    (Yapay zekâ modeli ile düzenlenmiştir.)
    Örnek Görsel 2.4: Mekke
    (Adobe Photoshop programı kullanılarak düzenlenmiştir.)

    Görsel 3.1: İstanbul’un Fethi

    (Yapay zekâ modeli ile düzenlenmiştir.)
    Kaynakçada Görsel Ünite Numarası. Görsel Numarası: … programı kullanılarak düzenlenmiştir. Gün Ay Yıl, Saat.Görsel Ünite Numarası. Görsel Numarası: … yapay zekâ modeli ile düzenlenmiştir. Gün Ay Yıl, Saat.
    Örnek Görsel 2.4: Adobe Photoshop programı kullanılarak düzenlenmiştir. 02 Ocak 2025, 14:50.Görsel 3.1: ChatGPT 4.0 yapay zekâ modeli ile düzenlenmiştir. 02 Ocak 2025, 14:00.
    Görsel-Doğrudan Alınan
    İlk Geçtiği Yerde
    Sonraki Geçtiği Yerde    		 Görsel Ünite Numarası. Görsel Numarası: Görsel Açıklaması
    Örnek Görsel 2.1: Kur’an-ı Kerim
    Kaynakçada Görsel Ünite Numarası. Görsel Numarası: URL, Gün Ay Yıl, Saat.
    Örnek Görsel 2.1: https://tr.123rf.com/photo_118117163_quran-on-a-wooden-stand-in-mosque-quran-is-holy-book-religion-of-islam.html, 02 Ocak 2025, 14:50.
    Metin-Yapay Zekâ Tarafından Üretilen
    İlk Geçtiği Yerde
    Sonraki Geçtiği Yerde    		 Metin
    (Yapay zekâ tarafından üretilmiştir.)
    Örnek (Kelime hazinesi, bireyin düşüncelerini etkili bir şekilde ifade etmesini, okuduğunu anlamasını ve sosyal ilişkilerinde başarılı olmasını sağlayan temel bir beceridir. Geniş bir kelime hazinesi bireyin dünyayı daha kapsamlı bir şekilde algılamasına olanak tanır.”
    (Yapay zekâ tarafından üretilmiştir.)
    Kaynakçada Yapay Zekâ Modelinin Adı, Sayfa, Gün Ay Yıl, Saat.
    Örnek ChatGPT 4.0, Sayfa 22, 02.01.2025, 15.30.
  27. Derkenar, okuma parçası, etkinlik, bilgi kutusu ve sıra sizde gibi bölümlerde öğrencinin müellifin ve eserinin adını öğrenmesi hedeflenerek alıntı yapılan kaynak; parantez içinde müellif adı soyadı ve eser adı eklenerek sonnot şeklinde sonunda nokta kullanılmadan yazılır. Genel ağdan/Basından alıntı yapılmışsa parantez içinde, sonnot şeklinde yine sonunda nokta kullanılmadan yazılır. Parantez içindeki kaynaklar bir alt satırda sağ köşeye hizalanarak yazılır. Kaynağın tam künye bilgisi kaynakçada gösterilir.
    Derkenar/Okuma Parçası/
    Etkinlik/
    Bilgi Kutusu/Sıra Sizde/…    		 (Müellif Adı Soyadı, Eser Adı, Cilt/Sayfa Numarası)
    Kitaptan Alıntı (…)Lâfzı muhkem yalınız, anlaşılan Kur’ân’ın:

    Çünkü kaydında değil, hiçbirimiz manânın:

    Ya açar nazmı Celîl’in, bakarız yaprağına;

    Yahut üfler geçeriz bir ölünün toprağına.

    İnmemiştir hele Kur’ân, bunu hakkıyle bilin,

    Ne mezarlıkta okunmak ne de fal bakmak için!

    (…)

    (Mehmet Akif Ersoy, Safahat, 530)
    Ansiklopedi Maddesinden
    Alıntı    		 (…) Arapça “bildi, tanıdı” anlamına gelen arafe fiilinin mastarı olan marifet ve irfan “bilmek, tanımak, bilgi” mânasına gelmektedir. Maarif kelimesi de marifet kelimesinin çoğuludur. (…) (Abdurrahman Aliy – Ahmet Emre Bilgili, “Maarif”, Türk Maarif Ansiklopedisi)

    “Bir fikrin kanıtlanmasına ilişkin istidlâl yöntemlerinin başında gözlem ve deney gelir.”

    (Yusuf Şevki Yavuz, “İstidlâl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 23/325-328)
    Yazarlı Sözlükten Alıntı
    Yazarsız Sözlükten Alıntı    		 (Devellioğlu, “isnad”, 520)
    (“rızık”, Dinî Terimler Sözlüğü, 306)
    Genel Ağdan AlıntıGBasından Alıntı (Genel ağdan alınmıştır.)
    (Basından alınmıştır.)
    Kaynakça Yazar Soyadı, Adı. Kitap Adı. x Cilt. Basım Yeri: Yayınevi Adı, x. Basım, Basım Yılı.
    Örnek Aliy, Abdurrahman – Bilgili, A. Emre. “Maarif”. Türk Maarif Ansiklopedisi. ed. Birol Akgün vd. Erişim 10 Ocak 2025. www.turkmaarifansiklopedisi.org.tr/ahlak
    Ersoy, Mehmet Akif. Safahat. haz. Necmettin Turinay. Ankara: TBMM Yayınları, 2021.

    Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi, 33. Basım, 2017.

    Dinî Terimler Sözlüğü. ed. Ahmet Nedim Serinsu. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı, 2009.

    DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı”. Erişim 1 Mayıs 2017. https://kurul.diyanet.gov.tr

    Yavuz, Yusuf Şevki. “İstidlâl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 23/325-328. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
  28. Din, dinî sosyal grup ve felsefi akım adları ile alana özgü kavramlar, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Kavramları Yazım Kılavuzu’na4 (PDF) uygun olarak yazılır.
  • 1 Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB), Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Kavramları Yazım Kılavuzu (PDF: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 2024), 2-4.
  • 2 Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB), Ders Kitapları ve Eğitim Araçları ile Bunlara Ait Elektronik İçeriklerin İncelenmesinde Değerlendirmeye Esas Olacak Kriterler ve Açıklamaları (pdf: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 2024), 17.
  • 3 TTKB, Ders Kitapları ve Eğitim Araçları ile Bunlara Ait Elektronik İçeriklerin İncelenmesinde Değerlendirmeye Esas Olacak Kriterler ve Açıklamaları, 12.
  • 4 Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB), Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Kavramları Yazım Kılavuzu (PDF: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 2024).
Bu sayfayı yararlı buldunuz mu?
Evet Hayır

Bir Cevap Yazın