İSNAD Atıf Sistemi / Online Kılavuz / İSNAD 2. Edisyon / Akademik Yazım / 24. Kısaltmalar Dizini (Türkçe-İngilizce-Arapça)

24. Kısaltmalar Dizini (Türkçe-İngilizce-Arapça)

İSNAD 2. Edisyon Akademik Yazım 12750 21

İSNAD Atıf Sistemi Kısaltmalar Dizini; Türk Dil Kurumu (TDK) Kısaltmalar Dizini,[1] AACR2 Abbreviations (Roman Alphabet)[2] ve Oxford English Dictionary Abbreviations,[3] Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi,[4] İSAM Tahkikli Neşir Kılavuzu,[5] Arapça Elyazmaları İçin Rehber[6] ve Understanding Illuminated Manuscripts: A Guide to Technical Terms[7] esas alınarak hazırlanmıştır. Tabloda yer almayan kısaltmaların kullanımında Türk Dil Kurumunun kullanımına uyulmalıdır. Arşiv defter adlarının kısaltmaları ise Devlet Arşivleri Başkanlığının belirlemiş olduğu kodlara uygun olarak yazılmalıdır. Kodlara, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi’nden ulaşılabilmektedir.[8]

Kısaltmalar yazıldıktan sonra boşluk bırakılmalıdır. Özellikle sık kullanılan “bk.” ile vefat tarihini gösteren “öl.” kısaltmalarından sonra boşluk verilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

“Karşılaştırınız (krş.)” kısaltması, metinde ya da atıf yapılan kaynakta bahsedilen görüş, tespit ve düşüncenin başka bir kaynakta “farklı şekilde” yer aldığının belirtilerek karşılaştırma yapılmasının istendiği durumlarda kullanılır. Bu kısaltma kullanıldığında sadece karşılaştırılacak eser zikredilerek bırakılmaması, kaynaklar arasında hangi açı(lar)dan bir karşılaştırma yapılmasına gerek duyulduğunun da belirtilmesi tavsiye edilir.

Kısaltmalar Abbreviations الاختصارات
a Yazma Eserde Varağın Ön/Vech Sayfası a[9] The front of a folio/Recto وجه و
a.mlf. Aynı Müellif Id The same Person نفس المؤلف نفس المؤلف
Akk. Akkadca Akk. Akkadian اللغة الأكادية الأكادية
akt. Aktaran narrator Narrator نقل نقل
Alm. Almanca Ger. German اللغة الألمانية الألمانية
anat. Anatomi Anat. Anatomy علم التشريح تشريح
Ar. Arapça Arab. Arabic اللغة العربية العربية
ark. Arkeoloji Archaeol. Archaeology علم الآثار علم الآثار
Arm. Ârâmîce Arc. Aramaic اللغة الآرامية الآرامية
astr. Astronomi Astr. Astronomy علم الفلك علم الفلك
b Yazma Eserde Varağın Arka/Zahr Sayfası b[10] The back of a folio/Verso ظهر ظ
b. bin, ibn (Oğlu) b. bin, ibn (Son) بن \ ابن بن \ ابن
b.y. Basım Yeri Yok s.l. Sine Loco (when place of publication unknown) دون مكان النشر

 د. م.
bağ. Bağlaç conj. Conjunction حرف العطف حرف العطف
bibl. Bibliyografya Bibliogr. Bibliography المراجع المراجع
bk. Bakınız See See انظر انظر
bnt. binti bint[11] bint (Daughter) بنت بنت
Böl. Bölüm Sec. Section قسم قسم
bs. Basım ed. Edition Information  رقم الطبعة ط.
C Cilt vol. Volume مجلد مج.
cm Santimetre cm Centimeter سنتيمتر سم
coğ. Coğrafya Geog. Geography جغرافيا جغرافيا
çev.[12] Çeviren trans. Translator اسم المترجم مترجم
çoğ. Çoğul pl. Plural جمع ج
çz. Çizim drw Drawing رسم رسم
D Doğu E. East الشرق الشرق
db. Dilbilgisi Gram. Grammar قواعد اللغة قواعد اللغة
din b. Din Bilgisi Relig. Sci. Religious Sciences العلوم الدينيَّة العلوم الدينيَّة
dip. Dipnot Fn. Footnote حاشية حاشية
dk. Dakika min. Minute دقيقة دقيقة
doğ.[13] Doğum Tarihi b. Born ميلاد ميلاد
drl. Derleyen comp. Complier جمعت جمع\جمعت
ed. Editör ed. Editor, edited by اسم المحرر تحرير
Ed. Edebiyat Lit. Literature المؤلفات المؤلفات
Ek Ek Suppl. Supplement ملحق ملحق
ekon. Ekonomi Econ. Economy اقتصاد اقتصاد
Ens. Enstitüsü Inst. Institute معهد معهد
Er. Erkek masc. Masculine مذكر مذ
Erişim Erişim Tarihi Accessed Date Accessed تاريخ الدخول تاريخ الدخول
Erm. Ermenice Arm. Armenian اللغة الأرمينية الأرمينية
evr. Evrak Doc. Document(s) أوراق أوراق
f. Fiil vb. Verb فعل فعل
F. Fiyatı pr Price سعر سعر
Fak. Fakültesi Fac Faculty كلية كلية
Far. Farsça Pers. Persian اللغة الفارسية الفارسية
fas. Fasikül fasc. Fascicle ملزمة ملزمة
fel. Felsefe Phil. Philosophy فلسفة فلسفة
fiz. Fizik Phy. Physics فيزيا فيزيا
fizy. Fizyoloji Phys. Physiology علم وظائف الأعضاء علم وظائف الأعضاء
Fr. Fransızca Fr. French اللغة الفرنسية الفرنسية
g Gram g Gram غرام غرام
geom. Geometri Geom. Geometry علم الهندسة علم الهندسة
H Hicrî A.H. Anno Hijra

(in the year of the Hijra)

 هجري هـ
haz. Hazırlayan ed. Editor التي أعدتها \ الذي أعدّها الإعداد
HŞ Hicrî-Şemsî H Sh Hijrī Shamsī هجري شمسي هـ.ش.
Hz. Hazreti Hazrat Hazrat حضرة حضرة
İbr. İbranice Heb. Hebrew اللغة العبرية العبرية
İng. İngilizce Eng. English اللغة الإنجليزية الإنجليزية
İs. İsim n. Noun اسم اسم
İsp. İspanyolca Span. Spanish اللغة الإسبانية الإسبانية
İt. İtalyanca Ital. Italian اللغة الإيطالية الإيطالية
jeol. Jeoloji Geol. Geology جيولوجيا جيولوجيا
kal Kalori Cal Calorie السعر الحراري السعر الحراري
Kd. Kadın fem. Feminine مؤنث مؤ
kg Kilogram kg Kilogram كيلوغرام كيلوغرام
kim. Kimya Chem. Chemistry كيمياء كيمياء
km Kilometre km Kilometer كيلومتر كيلومتر
krş. Karşılaştırınız cf. confer, ‘compare’ قارن قارن
Ktp. Kütüphanesi Lib. Library مكتبة مكتبة
l Litre l Liter لتر لتر
Lat. Latince Lat. Latin اللغة اللاتينية اللاتينية
m Metre m Meter متر متر
M Milâdî A.D. Anno Domini ميلادي م
md. Madde art. Article (Law) مادة مادة
mec. Mecazi Anlam metaphor. Metaphorical المعنى المجازي المجازي
ml Mililitre ml Milliliter مللي لتر مل
mlf. Müellif, Yazar Auth. Author المؤلف المؤلف
mm Milimetre mm Millimeter ملليمتر ملم
MÖ Milâttan önce B.C. Before Christ قبل الميلاد ق.م.
MS Milâttan sonra A.D. Anno Domini بعد الميلاد ب.م.
müz. Müzik Mus. Music موسيقى موسيقى
No. Numara no. Number رقم رقم
nşr. Neşreden ed. Editor, edited by الناشر الناشر
öl.[14] Ölüm Tarihi d. Died تاريخ الوفاة ت.
ör. Örnek e.g. Exampli Gratia

(for example)

 مثال مثال
ped. Pedagoji Ped. Pedagogy البيداغوجيا \علم التربية البيداغوجيا 
Port. Portekizce Por. Portuguese اللغة البرتغالية البرتغالية
psikol. Psikoloji Psychol. Psychology علم النفس علم النفس
R Rûmî R Rūmī Calendar التقويم الرومي الرومي
r.a. Radıyallahu anh RA Raḍiy-Allāhu ʿanhu (May Allah be pleased with him) رضي الله عنه ض
r.anhâ radıyallahu anhâ RA Raḍiy-Allāhu ʿanhā (May Allah be pleased with her) رضي الله عنها ض
rs. Resim Pict. Picture رسم رسم
Rus. Rusça Russ. Russian اللغة الروسية الروسية
S Sayı no. Issue العدد العدد
s. Sayfa p. Page رقم الصفحة ص.
s.a.s.

s.a.v.

 Sallallâhü aleyhi ve sellem PBUH Peace be upon him صلى الله عليه وسلم صلعم
s.nşr. Sadeleştirerek Neşreden Simplifying pub. Simplifying Publisher الناشر بعد التبسيط الناشر بعد التبسيط
sa. Saat h Hour ساعة ساعة
sad. Sadeleştiren Simplifier Simplifier تبسيط تبسيط
salt. Saltanat Yılları A.R. Anno Regni (Year of Reign) سنوات الحكم سنوات الحكم
sf. Sıfat adj. Adjective صفة صفة
sn. Saniye sec Second الثانية الثانية
sos. Sosyoloji Sociol. Sociology علم الاجتماع علم الاجتماع
ss. Sayfalar pp. Pages صفحات صفحات
St. Saint St. Saint قديس قديس
str. Satır l. Line سطر سطر
T. Türkçe tr Turkish اللغة التركية التركية
tah. Tahmini c Circa (in dates) تقريبا تقريبا
tar. Tarih d. Date تاريخ تاريخ
tek. Tekil sing. Singular مفرد م
tekn. Teknik techn. Technical تقني تقني
tekno. Teknoloji Technol. Technology تكنولوجيا تكنولوجيا
thk. Tahkik Eden Critical ed. Critical ed. المحقق مح.
Tıpkıbs. Tıpkıbasım repr. Reprint Edition إعادة طبع إعادة طبع
ts. Tarihsiz n.d. no date دون تاريخ د. ت.
tsh. Tashih Eden Proofreader Proofreader مصحح مصحح
Ü Üniversite, Üniversitesi Univ. University جامعة جامعة
vb. ve benzerleri etc. et cetera إلى آخره إلخ
vd. ve devamı etc. et cetera إلى آخره إلخ
vd.[15] ve diğerleri et al. et alia (and others)  وآخرون  وآخرون
vr. Varak fol. Folio ورقة ق.
y.y. Yayıncı Yok s.n. sine nomine (when publisher unknown) دون ناشر \ لا يوجد دار نشر د. ن.
Yay. Yayınları Pub. Publications دار النشر ن.
YE Yazma Eser, El Yazması (EY) MS Manuscript, Handwritten مخطوطة مخطوطة
yk. Yaklaşık, Takriben approx. approximately تقريبا تقريبا
Yun. Yunanca Grc. Greek اللغة اليونانية اليونانية
yy. Yüzyıl c. Century عصر عصر
zf. Zarf adv. Adverb ظرف ظرف
zm. Zamir pron. Pronoun ضمير ضمير
zool. Zooloji Zool. Zoology علم الحيوان علم الحيوان
  1. bk. Şükrü Halûk Akalın vd., “Türkçe Sözlükte Kullanılan Kısaltmalar”, Türkçe Sözlük (Ankara: Türk Dil Kurumu, 11. Basım, 2011), XXIX; Türk Dil Kurumu (TDK), “Kısaltmalar Dizini” (Erişim 18 Eylül 2019). ↑
  2. Yale University Library (YU), “AACR2 Abbreviations (Roman Alphabet)” (Erişim 18 Eylül 2019). ↑
  3. bk. Oxford English Dictionary (OED), “Abbreviations” (Erişim 18 Eylül 2019). ↑
  4. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), “Genel Kısaltmalar” (Erişim 18 Eylül 2019). ↑
  5. Okan Kadir Yılmaz, İSAM Tahkikli Neşir Kılavuzu (Ankara: İSAM Yayınları, 2018), 122. ↑
  6. Adam Gacek, Arapça Elyazmaları İçin Rehber, çev. Ali Benli – M. Cüneyt Kaya (İstanbul: Klasik, 2017), 343, 395-402. ↑
  7. Michelle P. Brown, Understanding Illuminated Manuscripts: A Guide to Technical Terms (J. Paul Getty Museum: Malibu and British Library: London, 1994). ↑
  8. İskender Türe – Salim Kaynar, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi (İstanbul: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 4. Basım, 2017). ↑
  9. r kısaltması da kullanılmaktadır. ↑
  10. v kısaltması da kullanılmaktadır. ↑
  11. bte kısaltması da kullanılmaktadır. ↑
  12. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nde “trc. Tercüme eden” kısaltması tercih edilmiştir. ↑
  13. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nde “d. Doğum, Doğumu” kısaltması tercih edilmiştir. ↑
  14. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nde “ö. Ölüm, Ölüm Tarihi” kısaltması tercih edilmiştir. öl. kısaltması yerine ö. kısaltması da kullanılabilir. ↑
  15. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nde “v.dğr. (ve diğerleri)” kısaltması tercih edilmiştir. ↑
Was this page helpful?
Yes 2 No 1

“24. Kısaltmalar Dizini (Türkçe-İngilizce-Arapça)” hakkında 21 yorum var.

    1. Eserin bir asıl yazarı bir de çeviren, tahkik eden ve neşreden gibi katkı sununları bulunur. Atıf yapılırken metni asıl kaleme alan YAZAR, katkı sunanlar ise çev., thk., nşr. kısaltmalarından sonra belirtilir. Atıf ve kaynak gösterme talik eden ve takdim edenler genel itibari belirtilmezler. Bir eserde yer alan talik notlarına veya takdim yazısına atıf yapılacak ise KİTAP BÖLÜMÜ türünde atıf yapılır.
      * tlk. Ta‘lik eden
      ** tkd. Takdîm eden

      Yanıtla

  2. İngilizce bazı metinlerde (anlayabildiğim kadarıyla?) “satır” ve “devam eden satırları” ifade etmek için “f.” ve “ff.” kısaltmaları kullanılıyor. Örneğin”127.7f.” veya “127.7ff”. Devam eden satırları ifade etmek bir kısaltma bulamadım.

    Yanıtla

      1. Merhaba hocam,
        İSNAD’da ff’i karşılamak için bir kısaltma var mı acaba. Lazım sanki. f. folio demek oluyor, fakat ff. “and the following (pages, paragraphs etc.)” yani “ve sonraki gelen sayfalarda” manasına geliyor. Bir fikrin anlatılması bir kaç sayfada ara ara, düzensiz bir şekilde bulunduğu zaman ff. yazılır diye anlıyorum. Bunun karşılığı nasıl yazabiliriz? Teşekkür ederim.

        Yanıtla

      1. hocam basım tarihi yok ifadesinin kısaltması dizinde belirtilmemiş b.t. diye mi kısaltılıyor

        Yanıtla

  4. Tabloda Sallallâhü …ile Radıyallahu … ifadelerindeki hü/hu zamirinin ve lafzetullahın şapkalı yazılışında birlik gerekmez mi? Bir de radıyallahu ile Radıyallahu ifadelerinde büyük veya küçük harfli yazılışında da birlik görünmüyor.

    Yanıtla

  5. Sayın hocam, İngilizcede especially kelimesi esp. olarak kısaltılıyor. Çoğunlukla referans edilen sayfalar arasından filan sayfa(lar)a özellikle bakılması gerektiğini ifade etmek için kullanılıyor. Listede esp. görünmüyor. Halbuki az kullanılan bir kısaltma değil ve bazen kullanılmasında çok fayda var. Türkçede esp. nasıl yazarız acaba?

    Yanıtla

    1. Dipnotta eser künye bilgilerininden önce vurgu yapılmak isteniyor, şu konuda özellikle bk. Uludağ, İslam Düşüncesinin Yapısı, 12-34 şeklinde atfın makamı, önemi, gereği belirtilebili.r

      Yanıtla

      1. Teşekkür ederim hocam. Aslında ikinci bir kullanışı kastettim. Kaynağın önemi yerine belli sayfalarının önemini vurgulamaktadır. Ör. Meselenin bu yönüne alakalı yorumlar için bk. Uludağ, İslam Düşüncesinin Yapısı, 12-34 (*esp.* 30-32). Yani zikredilen sayfalar konu için özellikle önemlidir. Bunu nasıl ifade edebiliriz acaba?

        Yanıtla

  6. Hocam kaynak gösterirken ead. kısaltması da çok sık kullanılıyor İngilizce’de. Sanırım aynı konu ile ilgili şu şu esere de bakınız anlamına geliyor. ama nasıl kısaltmak gerekir Türkçe’de?

    Yanıtla

    1. Emel Hocam günaydın. Bu, “the same”anlamında dişil kelime olarak. Ama aslında bu çok kullanılmaz. Onun yerine hemen hemen her kaynak ibid ifadesini kullanır. Önceki bahsedilen kaynakla aynı anlamında: a.g.e. ANCAK, İSNAD Atıf Sisteminde a.g.e veya a.g.m. kısaltmaları kullanılmaz. Okur, onlarca a.g.e. içinde hangisi olduğunu bulmakta zorlanıyor.

      Yanıtla

Bir Cevap Yazın