ISNAD

شیوه نامه استناد دهي

رهنمایی ارجاع‌دهی اِسناد یک سیستم نوشتاری، استنادی و مرجع‌دهی اکادمیک به زبان ترکی و مستقر در ترکیه بوده که بخاطر استفاده در مطالعات اکادمیک در زمینه علوم اجتماعی و بشری توسعه یافته است. همان طور که مشخص است، استناد به مراجع بر اساس قواعد خاص، هم لازمه دانش علمی و هم رعایت حقوق مالکیت فکری است. منابع مورد استفاده در تهیه یک تحقیق علمی باید در پژوهش ها به طور دقیق و کامل و همراه با مؤلفه های کتابشناختی نوشته شود تا برای سایر محققین قابل دسترسی و بررسی مجدد باشد.

سیستم های ارجاع‌دهی و نشان دادن منابع که امروزه به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند، از ابتدای قرن بیستم پدیدار شده اند. اولین نسخه از دفترچه راهنمای سبک شیکاگو (The Chicago Manual of Style) در سال 1906 تهیه شد و نسخه هفدهم آن در سال 2017 به فروش رسید. APA، (The Publication Manual of the American Psychological Association) که اولین نسخه آن در سال 1952 مورد استفاده قرار گرفت، نسخه هفتم آن در سال 2019 به بازار رفت. رهنمایی ارجاع‌دهی اِسناد که در اصل به زبان ترکی است، در سال 2018 در پوشش پروژه تحت حمایت دانشگاه جمهوریت سیواس با دریافت نظرات، پیشنهادات و ارزیابی‌های اعضای اکادمیک متخصص در زمینه انتشارات و سردبیران مجلات داوری، توسعه یافت. نگارش و ارجاع مطالعات اکادمیک در زمینه‌های علوم اجتماعی و انسانی مانند انسان‌شناسی، باستان‌شناسی، جغرافیا، زبان و ادبیات، آموزش، فلسفه، فولکلور، حقوق، اقتصاد و علوم اداری، الهیات، روان‌شناسی، هنر، تاریخ هنر، خدمات اجتماعی، جامعه شناسی و تاریخ هدف این است که با اِسناد به یک استاندارد نوشتاری مشترک برسیم.

اِسناد حاوی اصول و قواعد اساسی است که باید در مورد نگارش دانشگاهی و اخلاق انتشار شناخته و اعمال شود مانند: نحوه تعیین عنوان یک مقاله دانشگاهی، چه اطلاعاتی باید در خلاصه گنجانده شود، چگونه مفاهیم کلیدی را انتخاب کنیم، قالب عنوان چگونه باید باشد، چگونه جداول و شکل های موجود در آن را ایجاد کنیم، نام آثار و نویسندگان انگلیسی، عربی و سایر زبان های مورد استفاده در مطالعه را را چگونه بنویسیم، تاریخ و قرون چگونه باید نشان داده شوند، در حیطه اخلاق انتشار باید به کدام چیزها توجه صورت گیرد، نحوه استناد مستقیم یا غیرمستقیم از منابع مورد استفاده، نحوه نوشتن اطلاعات فهرست منابع استناد شده در متن یا پاورقی و نحوه ایجاد کتابنامه.

به لطف افزونه‌های نرم‌افزار ویرایش استناد و منابع اِسناد مانند EndNote، Zotero،  Mendeley  و RefWorks، کاربران می‌توانند ارجاع‌دهی و استناد را آسان‌تر، سریع‌تر و بدون خطا انجام دهند. راهنمای نگارش اِسناد به زبان های ترکی، انگلیسی، عربی و فارسی تهیه شده و به صورت دسترسی آزاد در سایت www.isnadsistemi.org در دسترس قرار دارد. علاوه بر این، فیلم های آموزشی و سمینارهای پژوهشی و نگارشی دانشگاهی نیز به صورت رایگان در سایت اِسناد موجود است.

دو نسخه اِسناد وجود دارد: اِسناد دارای پاورقی و اِسناد درون متنی. به لطف این جایگزین های ارائه شده، اطلاعات مربوط به منبع ذکر شده را می توان در متن یا در پاورقی نشان داد. به عنوان مثال، در پایان نامه ای که در زمینه روانشناسی تهیه شده است، می توان منبع استفاده شده را در بطن متن به شکل «توکور، 2021، 55» مطابق با اِسناد ارجاع داد. آثار مورد استفاده در مطالعات تهیه شده در زمینه های مردم شناسی، باستان شناسی، جغرافیا، زبان و ادبیات، فلسفه، فولکلور، حقوق، اقتصاد و علوم اداری، الهیات، موسیقی، روان شناسی، تاریخ هنر، خدمات اجتماعی، جامعه شناسی یا تاریخ در پاورقی به چنین شکل ذکر شده است: «علی بیلگن، تاریخ ترک (آنکارا: انتشارات اوکو اوکوت، 2021)، 32». با این وجود، در مطالعاتی که در آن چه سیستم اِسناد درون متنی وچه اِسناد دارای پاورقی ترجیح داده شده باشد، منابع به یک شکل تذکر یافته است: «نام خانوادگی، نام. نام اثر. محل انتشار: ناشر، تاریخ انتشار (بیلگن، علی. تاریخ ترکی. آنکارا: انتشارات اوکو اوکوت، 2021)». در منابع نوشتن اطلاعات اثر در یک استاندارد معین و تفکیک آن با نقطه (.) باعث می شود تا منابع مورد استفاده در تحقیقات و انتشارات به راحتی به پایگاه های داده منتقل شوند. بنابراین، داده های تمیز به نمایه هایی ارائه می شود که محاسبات کتاب سنجی مانند نرخ استناد و ارزش تأثیر را انجام می دهند. همچنین بر اساس همین ایده است که سیستم های استنادی و ارجاع‌دهی بین المللی مانند APA، Chicago و MLA، نوشتن اطلاعات استنادی در منابع را با جداسازی آنها با نقطه، لازمی می دانند.

استفاده از اِسناد نواقص ناشی از استفاده از ترجمه‌های ترکی سبک‌های استنادی انگلیسی را که تنها با خرید یا اشتراک می‌توانید به متن کامل آن دسترسی داشته باشید، برطرف می‌کند. همانطور که مشخص است سیستم های استنادی و ارجاع‌دهی مانند  APA، MLA   و شیکاگو که هر یک محصولات تجاری هستند به دلیل اینکه دسترسی به فرم های چاپی کتاب و متن کامل آنلاین این سبک ها دارای اجرت بوده و به حد کافی نبودنِ مهارت زبان انگلیسی دانش آموزان، در مقاطع تحصیلی دوره متوسط، کارشناسی و کارشناسی ارشد بطور کامل قابل تدریس نمی باشد.

همانطور که بسیاری فکر می کنند، سیستم های استنادی و ارجاع‌دهی مانند APA، MLA و شیکاگو فقط شامل قوانین پاورقی و کتابشناسی نیستند. این سیستم های استناد حاوی تمام قوانین و مشخصاتی است که باید در هنگام نوشتن یک متن دانشگاهی در نظر گرفته شود، از جمله اینکه قالب عنوان یک مقاله دانشگاهی چگونه باید باشد، نحوه استناد غیرمستقیم و مستقیم، نحوه ایجاد جداول و شکل ها. با این حال، این موضوع به اندازه کافی شناخته شده نیست. می توان گفت که تهیه سیستم های مربوطه به زبان انگلیسی و دارای هزینه بودن نسخه های چاپی و دسترسی به متن کامل آنلاین، در این ابهام تاثیر گذار است. به همین ترتیب، رهنمایی ارجاع‌دهی اِسناد نیز حاوی تمامی قوانین لازم برای نگارش دانشگاهی است.

اِسناد؛ علاوه بر منابعی مانند کتاب‌ها، مقاله‌ها و پایان‌نامه‌هایی که به طور گسترده در مطالعات آکادمیک به آنها ارجاع داده می‌شود، حاوی قوانین استناد و مرجع برای 41 نوع داده، از پیام‌های رسانه‌های اجتماعی گرفته تا نوع نُت‌های موسیقی است.

گسترش اِسناد به استانداردسازی نوشتار دانشگاهی در علوم اجتماعی و انسانی کمک می کند و کار نویسندگان را تسهیل می بخشد. علاوه بر این، تمام این نکات ظریفی که در نوشتن یک مقاله دانشگاهی باید در نظر گرفته شود و رعایت شود برای خوانندگان، دانشجویان و محققان به راحتی قابل دسترسی و یادگیری خواهد بود.